مقایسه و ارزیابی میزان مس، روی و آهن درسرم و جیره گاوهای هلشتاین شیری صنعتی و نیمه صنعتی در دو فصل گرم و سرد سال

خلاصه این مطالعه جهت ارزیابی وضعیت عناصر مس، روی و آهن در گاوداری های شیری صنعتی (12 گاوداری) و نیمه صنعتی (12 گاوداری) شهر اصفهان انجام شد. طرح به صورت بلوک کاملاً تصادفی با تکرار واحد آزمایشی با آزمون فاکتوریل انجام گرفت و مناطق جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق، غرب) به عنوان بلوک در نظر گرفته شدند. تأثیرعوامل فصل در دو سطح (گرم و سرد) و نحوه پرورش در دو سطح (صنعتی و نیمه صنعتی) بر روی غلظت سرمی عناصر مس، روی و آهن 240 گاو هلشتاین شیری (شکم دوم زایش به بالا، در مرحله پس از اوج شیردهی، میانگین وزنی 50±610کیلوگرم، میانگین تولید شیر30 کیلوگرم و روزهای شیردهی20± 170روز) مورد مطالعه قرار گرفت. در هر مراجعه به گاوداری از 5 گاو شیری به طور تصادفی نمونه های خون از ورید وداج اخذ شد. در گاوداری های صنعتی نمونه های خوراک از جیره کاملاً مخلوط شده و در گاوداری های نیمه صنعتی نمونه ها از علوفه و کنسانتره به طور مجزا اخذ و به نسبت استفاده دامدار در جیره مخلوط می شدند، سپس غلظت عناصر مورد نظر در سرم خون و جیره به وسیله دستگاه جذب اتمی تعیین شد. نتایج نشان داد که در گاوداری های صنعتی، میانگین غلظت عناصر مذکور در سرم در دو فصل گرم و سرد سال یکسان بوده، اختلاف معنی داری نداشتند. در گاوداری های نیمه صنعتی در فصل سرد سال میانگین غلظت مس و روی در سرم بیشتر از فصل گرم سال بود (05/0> p). در فصل سرد سال میانگین غلظت سرمی عناصر مس، روی و آهن در گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی یکسان بوده، ولی در فصل گرم سال میانگین غلظت عناصر مس و روی در نمونه های سرمی گاوداری های صنعتی بیشتر از گاوداری های نیمه صنعتی بود (05/0>p ). در دو فصل، اختلاف معنی داری بین گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی از نظر غلظت عناصر معدنی در جیره مشاهده نشد. در فصل سرد سال، میانگین غلظت روی در جیره گاوداری های صنعتی بیشتر از گاوداری های نیمه صنعتی بود و در فصل گرم سال میانگین غلظت مس جیره گاوداری های صنعتی بیشتر از گاوداری های نیمه صنعتی بود (05/0>p ). در مقایسه بین میانگین های به دست آمده با سطح بحرانی این عناصر (در سرم و جیره) توسط آزمون t، مشخص شد که تنها میانگین غلظت سرمی مس در محدوده کمبود حاشیه ای قرار داشت (05/0>p ). نتیجه کلی این مطالعه نشان می دهد که در گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی اصفهان میانگین غلظت مس و روی در جیره به میزان کافی است، میانگین غلظت آهن در جیره و سرم بسیار بالا است، میانگین غلظت روی در سرم خون گاوهای شیری در حد طبیعی است و میانگین غلظت سرمی مس در محدوده کمبود حاشیه ای است که این کمبود احتمالاً به علت میزان بالای آهن در جیره می باشد. .